29 Aralık 2019 Pazar

Kaval Nedir?

İnsanoğlunun üflemeli ilk çalgılarından olan Kaval, Orta Asya Türk uygarlıklarından itibaren bilinmektedir. Ülkemizde yüzyıllardır, "çoban sazı" veya "düdük" olarak tanınan kaval, büyük göç ile yayıldığı toplumlarda ise, farklı ad ve biçimlerde çalına gelmiştir.
Kaval içi boş anlamına gelmektedir. Kav'dan türemiştir. Çalgıya yüzyıllar önce yakıştırılan bu ad, genelde tüm nefeslilere özgü ortak bir kavramı içerir.
Kaval sözcüğü, Orta Asya Balasagun Türk kültüründe de kullanılmıştır. Ancak değişikliğin daha çok dil ve lehçelerden kaynaklandığı da bilinmektedir.
Yurdumuzda, halk ağzı ile "gaval-goval ya da guvval" olarak söylenen çalgı, sadece çobanlara özgü, ilkel bir müzik aleti olarak tanımlanmaktadır.
Sonuç olarak Kaval'ın şimdiye kadar "düdük ve çoban" sözleri ile anılışı, veya "flüt" adı ile biçimlendirilmeye çalınışı onu halk müziğinin öz  yapısından hiç bir zaman ayırmamıştır.

Kavalın Yapımı

Kavalın delikleri ilk olarak 5 mm. matkap ile delinir, sonra deliklerin sesleri kontrol edilerek büyütülmektedir.
Delik büyüdükçe tizleşen ses, küçüldükçe de pesleşir. LA,(Si b)ve si tondaki kavallar 16 mm. çapında olup istendiği taktirde ağız kısmı genişletilebilir.
Denge delikleri ile bütün delikler kapalı 7.inci delik açık olduğunda 1 tam ses elde edilir. Diğerleri sırası ile kaldırıldığında yarımşar ses elde edilir. İşte denge delikleri, 1 tam sesi sağlam elde etmekte ihtiyaç duyulduğunda kullanılır.
Delik açık olduğunda bu sesi LA kabul edersek, eğer deliği kapattığımızda ses pest kalıyorsa kavalın en sonunda 5 mm'lik delik açılır. Yine pest kalıyor ise delik büyütülür. Yine olmuyorsa, ikinci bir delik delinir. İşte bu deliklere de denge deliği denmektedir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder